Έχει η μητρότητα όριο ηλικίας;

Ολο και περισσότερες γυναίκες πενήντα και εξήντα ετών σε όλο τον δυτικό κόσμο αποφασίζουν να κάνουν το πρώτο τους παιδί σε τόσο μεγάλη ηλικία, χάρη στις νέες μεθόδους υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.

Οι επιστήμονες, όμως, κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τους κινδύνους που παραμονεύουν για μητέρα και παιδί.

Τα δημογραφικά δεδομένα της Βρετανίας (Human Fertilization and Embryology Authority - HFEA), των ΗΠΑ (American Society of Reproductive Medicine - ASRM) και της χώρας μας δείχνουν μία τάση αύξησης του αριθμού των γεννήσεων από γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας, σε σύγκριση με τις γεννήσεις πριν από 10-15 χρόνια. Στις ΗΠΑ (1991-2001) υπήρξε κατά 36% αύξηση των γεννήσεων από γυναίκες 35-39 ετών και κατά 70% από γυναίκες 40-44 ετών. Περίπου ίδιες ήταν οι στατιστικές και στη Βρετανία την ίδια δεκαετία.

Η Εθνική Αρχή Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής της χώρας μας (ΕΑΙΥΑ) έχει θέσει ως ανώτατο επιτρεπτό όριο κυήσεως τα 50 χρόνια, όριο που και άλλες χώρες έχουν θεσπίσει, με γνώμονα πάντα την προστασία της υγείας της μητέρας και του παιδιού.

Στις ΗΠΑ, κάποιες πολιτείες έχουν όριο τα 45, άλλες τα 50 και άλλες τα 55. Η Αμερικανική Εταιρεία Υπογονιμότητας συνιστά, πάντως, να αποφεύγονται οι κυήσεις μετά την κλιμακτήριο και ιδίως μετά τα 50 χρόνια.

Νέο φαινόμενο

Σε όλες τις χώρες του δυτικού κόσμου οι μονάδες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής αντιμετωπίζουν αυτό το φαινόμενο, δηλαδή γυναίκες μεγάλης ηλικίας να θέλουν με επιμονή να τεκνοποιήσουν, με οποιαδήποτε θυσία.

Με την πρόοδο της εξωσωματικής, όπως δωρεά ωαρίων, ωρίμαση ωαρίων στο εργαστήριο (IVM), μικρογονιμοποίηση (ICSI) κ.λπ., και με την πληροφόρηση από τα ΜΜΕ, οι γυναίκες αναζητούν να βρουν μια λύση στη χαμένη τους ελπίδα, η καθεμία για τους δικούς της προσωπικούς λόγους.

Κάποιες γυναίκες μεγάλης ηλικίας επειδή θέλουν με τον καινούργιο σύντροφο να αποκτήσουν παιδί με δανεικό ωάριο, άλλες επειδή το παραμέλησαν νωρίτερα για πολλούς λόγους και κάποιες ανύπαντρες αποφασίζουν επιτέλους να αποκτήσουν παιδί χωρίς σύζυγο.

Στην ιατρική βιβλιογραφία και το Διαδίκτυο αναφέρονται συνεχώς – με προοδευτική αύξηση – γεννήσεις παιδιών από μητέρες άνω των 50-55 και 60 ετών, και όλες αυτές οι αναφορές παρασύρουν συνεχώς και άλλες. Μόνο το 2003 γεννήθηκαν στις ΗΠΑ 263 παιδιά από γυναίκες άνω των 50 ετών. Παράλληλα, έχει αναπτυχθεί ο λεγόμενος «τουρισμός υπογονιμότητας», δηλαδή οι γυναίκες μεγάλης ηλικίας πηγαίνουν σε μια χώρα στην οποία όλα επιτρέπονται, μένουν έγκυες και γυρνούν στη χώρα τους να γεννήσουν.

Στην Ινδία, μια γυναίκα 65 ετών επέμενε να μείνει έγκυος, παρά την αντίθετη γνώμη των γιατρών, και τελικά γέννησε παραμένοντας στο νοσοκομείο λόγω επιπλοκών τρεις ολόκληρους μήνες. Αλλη γέννησε στη Ρουμανία στα 66 της χρόνια και άλλη στην Ισπανία στα 67α γενέθλιά της.

Η τελευταία έμεινε έγκυος στη Βαρκελώνη, γέννησε σε κλινική του Λος Αντζελες και ξαναγύρισε στην Ισπανία. Στους συγγενείς της που ανησύχησαν, απάντησε ότι η μητέρα της έζησε 101 χρόνια και γι’ αυτό έχει καιρό να χαρεί το παιδί της και να τη χαρεί και αυτό – δυστυχώς, τρία χρόνια μετά η γυναίκα αυτή πέθανε από καρκίνο στομάχου.

«Ολες αυτές οι περιπτώσεις των μεγάλων γυναικών δημιουργούν σειρά προβλημάτων – ιατρικών, νομικών και βιοηθικών – που είναι δύσκολο να απαντηθούν» λέει ο τ. αναπληρωτής καθηγητής Μαιευτικής και Γυναικολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης Βασίλης Κοντόπουλος. «Είμαστε απροετοίμαστοι όλοι για αυτές τις ραγδαίες αλλαγές και με περιορισμένη εμπειρία».

Οι επιπλοκές

Από ιατρικής πλευράς, οι κίνδυνοι για τη μητέρα είναι πολλαπλάσιοι απ’ ό,τι θα ήταν για μια νέα γυναίκα. Τέτοιοι κίνδυνοι (επιπλοκές) είναι:

* Υπέρταση.

* Διαβήτης κυήσεως.

* Διαταραχές πλακούντα.

* Αιμορραγία στον τοκετό.

* Προωρότητα.

* Επιπλοκές από το καρδιαγγειακό σύστημα.

Οι κίνδυνοι στο νεογνό σχετίζονται κυρίως με την υπολειπόμενη ανάπτυξη, την προωρότητα και τα επακόλουθα από αυτήν. «Εάν μάλιστα είναι πολλαπλή κύηση, οι παραπάνω επιπλοκές διπλασιάζονται και για τη μάνα και για το παιδί» τονίζει ο κ. Κοντόπουλος. Υπάρχουν επίσης πολλά προβλήματα που τίθενται από ψυχιάτρους και παιδοψυχολόγους για το πώς θα μεγαλώσουν αυτά τα παιδιά με γονείς προχωρημένης ηλικίας.

«Την τελευταία δεκαετία, πολλές γυναίκες έχουν γεννήσει σε πολύ μεγάλη ηλικία» υπογραμμίζει ο κ. Κοντόπουλος. «Λόγω της σύγχρονης τεχνολογίας και των οικονομικών συμφερόντων, προωθείται η άποψη ότι τα 40 χρόνια μίας γυναίκας είναι σήμερα τα νέα 30 χρόνια και το φαινόμενο γίνεται κάθε χρόνο οξύτερο παγκοσμίως.

»Οι γυναίκες μπαίνουν σε μεγάλο κίνδυνο με μια εγκυμοσύνη σε προχωρημένη ηλικία και μάλιστα όταν πρόκειται για δίδυμες ή πολλαπλές κυήσεις, οι οποίες είναι επικίνδυνες ακόμη και για τις νέες. Παλαιότερα, το να αποκτούσε μια γυναίκα τετράδυμα εθεωρείτο κατόρθωμα και ο γιατρός τα βάφτιζε χαρούμενος, σήμερα όμως αυτό δεν γίνεται πια λόγω των πολλαπλών επιπλοκών».

Οι ειδικοί επιστήμονες αναφέρουν την ανάγκη να καθιερωθούν διεθνώς αυστηρά όρια και κανόνες στα θέματα υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.

«Βέβαια, τα όρια ηλικίας που θέτει κάθε χώρα ίσως αλλάξουν με την πάροδο των χρόνων και τις απαιτήσεις των καιρών, γιατί μερικές φορές υπάρχουν οριακές καταστάσεις δύσκολες να επιλυθούν» επισημαίνει ο κ. Κοντόπουλος.

«Για παράδειγμα, μια υγιέστατη ορειβάτισσα και μαραθωνοδρόμος 51 ετών θέλει να αποκτήσει ένα παιδί, όπως και μια υπέρβαρη γυναίκα 47 ετών, που έχει πολλά παθολογικά προβλήματα. Βάσει του κανόνα, η πρώτη δεν το δικαιούται, γιατί έχει περάσει το όριο και ας είναι υγιής, ενώ η άλλη που το δικαιούται ίσως θα έχει πιο πολλές επιπλοκές από την πρώτη. Το παράδειγμα αυτό δείχνει ότι δεν υπάρχουν τέλειες διαχωριστικές γραμμές».