Ναπολέων Βοναπάρτης 15-8-1769 / 5-5-1821

Ο Ναπολέων Βοναπάρτης (15 Αυγούστου 1769 — 5 Μαΐου 1821) ήταν Γάλλος στρατηγός και Αυτοκράτορας της Γαλλίας (ως Ναπολέων Α΄) επικληθείς Μέγας. Θεωρήθηκε στρατηγική και κυβερνητική μεγαλοφυία, ιδρυτής Βασιλικής δυναστείας, (Βασιλικού Οίκου), καταλυτής αλλά και θεμελιωτής ευρωπαϊκών Βασιλείων και Χωρών στα οποία και άφησε βαθιά χαραγμένη τη σφραγίδα της προσωπικότητάς του.








Ο Ναπολέων Βοναπάρτης  αποτελεί μια από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της σύγχρονης ευρωπαϊκής ιστορίας και συγχρόνως μια από τις πιο αμφιλεγόμενες. Υπήρξε στρατηγός κατά τη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης αλλά ταυτόχρονα εκμεταλλεύτηκε το κενό της εξουσίας και ανήλθε στην κορυφή ως απόλυτος μονάρχης. Η τελική του ήττα στο Βατερλώ σήμανε και την οριστική του εξορία στο νησί της Αγίας Έλενας  όπου, υπό την επίβλεψη των Άγγλων, παρέμεινε μέχρι το θάνατό του. Τα αίτια όμως του θανάτου του έχουν αποτελέσει πεδίο αντιπαραθέσεων καθώς διάφορες εικασίες και θεωρίες έχουν προταθεί. Μια πρόσφατη μελέτη δημοσιευμένη στο Nature Clinical Practice Gastroenterology and Hepatology (επίσημη επιθεώρηση του αμερικανικού κολέγιου γαστροεντερολόγων) επιχειρεί να δώσει οριστικές απαντήσεις στο θέμα, συνδυάζοντας ιστορικά στοιχεία και σύγχρονες ιατρικές γνώσεις.
 Υπάρχουν πλούσια στοιχεία από τη νεκροτομική μελέτη που διενεργήθηκε παρουσία του προσωπικού του ιατρού (Fransesco Antomarchi, ο οποίος συνέγραψε και την ιατροδικαστική αναφορά) και Άγγλων ιατρών. Σύμφωνα με τις περιγραφές ο Ναπολέων έπασχε από προχωρημένου σταδίου καρκίνου στομάχου (περιγράφεται ως μια εκτεταμμένη ελκωτική βλάβη) ο οποίος εκτείνοταν από την καρδία μέχρι τον πυλωρό και ο οποίος συνέβαλε αποφασιστικά στο θάνατό του. Συγχρόνως γίνεται αναφορά για μια δεύτερη ελκωτική προπυλωρική βλάβη. Όσον αφορά την τελική αιτία θανάτου η αιμορραγία του ανώτερου πεπτικού φαίνεται ως η πιο πιθανή καθώς μέσα στην κοιλότητα στομάχου περιγράφεται «σκουρόχρωο υλικό» το οποίο θύμιζε κόκκους καφέ (χαρακτηριστική εικόνα). Όπως μας ενημερώνουν και οι συγγραφείς του άρθρου, παρά τις σαφείς περιγραφές των παριστάμεων στην νεκροτομή ιατρών, άλλες θεωρίες προέκυψαν για να εξηγήσουν το θάνατο του μονάρχη.  Μια από τις πιο δημοφιλείς θεωρίες αναφέρει ως αίτιο θανάτου τη δηλητηρίαση με αρσενικό καθώς βρέθηκε σε δυσανάλογη ποσότητα αρσενικό στις τρίχες της κεφαλής του.   Οι συγγραφείς του συγκεκριμένου άρθρου συνέλεξαν όλες τις υπάρχουσες μαρτυρίες για την υγεία του Ναπολέοντα κατά την εξορία του στην Αγία Έλενα καθώς και τις παρατηρήσεις των προσωπικών του ιατρών. Όπως εξηγούν οι ίδιοι οι περιγραφές της νεκροτομής ταιριάζουν απόλυτα με την περιγραφή ελκωτικού τύπου καρκίνου στομάχου. Βάση του μεγέθους του καρκίνου (από τις περιγραφές >10cm) ο καρκίνος ήταν πιθανότατα σταδίου Τ4 αλλά παραδόξως κατά τη νεκροτομική μελέτη δεν περιγάρφονται διηθήσιες παρακείμενων οργάνων. Οι συγγραφείς οδηγήθηκαν στο συμπέρασμα αυτό μελετώντας 135 περιστατικά γαστρικού καρκίνου και συσχετίζοντας τη μέγιστη διάμετρό τους με το βαθμό διήθησης (Τ στάδιο) και το στάδιο Ν. Τα συμπτώματα που περιγράφονται κατά την πάροδο των 5 ετών στο νησί ταιριάζουν με τη συμπτωματολογία καρκίνου στομάχου. Αρχικά συμπτώματα που περιγράφονται είναι έντονο επιγαστρικό άλγος και ναυτία. Συγχρόνως γίνεται λόγος και για άλλα γαστρεντερικά ενοχλήματα περιλαμβανομένου και εναλλάσσοντα επεισόδια δυσκοιλιότητας και διαρροϊκών κενώσεων. Με την πάροδο του χρόνου υπήρξε ταχεία επιδείνωση της υγείας του Ναπολέωντα με χαρακτηριστικά συμπτώματα το χρόνιο επιγαστρικό άλγος, δυσφαγία, απώλεια βάρους, πυρετός και έντονες εφιδρώσεις. Ένα μήνα πριν από το θάνατό του αναφέρεται επίσης αιματέμεση καθώς και μέλαινες κενώσεις ενώ χαρακτηριστική ήταν και η επιδεινούμενη ωχρότητα του δέρματος και των βλεννογόνων του.Τέλος οι συγγραφείς προχωρούν στη διατύπωση πιθανών παθογενετικών μηχανισμών που οδήγησαν τελικά στην εμφάνιση καρκίνου στομάχου. Σύμφωνα με παλαιά μελέτη του Sokoloff ο πατέρας του Ναπολέοντα έπασχε και αυτός από καρκίνο στομάχου κάνοντας επομένως πιθανή την ύπαρξη κληρονομικής προδιάθεσης (αν και οι συγγραφείς δεν αποκλείουν να πέθανε τελικά από γαστρικό αδενοκαρκίνωμα, οι νεκροτομικές περιγραφές θα μπορούσαν επίσης να αναφέρονται σε άλλου είδους καρκίνου που ανευρίσκονται στο στομάχι όπως καρκίνος του στρώματοτς ή λέμφωμα). Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους συγγραφείς έχει η ύπαρξη μιας δεύτερης προπυλωρικής ελκωτικής βλάβης. Θεωρού ότι αυτό το στοιχείο είναι ενδεικτικό χρόνιας λοίμωξης με Helicobacter Pylori, η οποία μπορεί να αποτέλεσε προδιαθεσικό παράγοντα για καρκίνο στομάχου.Η χρόνια λοίμωξη με H. Pylori4 θεωρείται προδοαθεσικός παράγοντας ανάπτυξης γαστρικού αδενοκαρκινώματος του στομάχου (όχι όμως του εγγύς στομάχου) όπως επίσης και λεμφώματος του στομάχου. Στην περίπτωση του γατρικού αδενοκαρκινώματος φαίνεται ότι αυξάνει το σχετικό κίνδυνο κατά 2-5 φορές. Παρόλα αυτά προοπτικές μελέτες παρέμβασης δεν έχουν δείξει μείωση της επίπτωσης μετά από θεραπεία εκρίζωσής του αλλά μείωση έχει παρατηρηθεί στην υπο-ομάδα ασθενών με προκαρκινικές βλάβες. Αν και δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι αν τελικά έπασχε ο Ναπολέων από χρόνια λοίμωξη με H. Pylori, μπορούμε με μεγάλη βεβαιότητα να υποθέσουμε ότι τελικά ο καρκίνος στομάχου ήταν εκείνος που ευθυνόταν για το θανατό του.